Welke gebeurtenis na de ondertekening van het Verdrag van Rome heeft de meeste indruk op u gemaakt?
Etienne Davignon, commissaris voor interne markt, douane-unie en industrie van 1977 tot 1985 en vicevoorzitter van 1981-1985.
Etienne Davignon: De gebeurtenis die me het meest aan het hart gaat is tevens het meest tastbare bewijs voor het bestaan van de Europese Unie: de invoering van de euro in ons dagelijks leven, die tekenend is voor de verandering die de Europese integratie teweeg heeft gebracht. De geschiedenis leert ons dat de munt een van de kenmerken van een staat is. Miljoenen Europeanen hebben een nieuwe pagina omgeslagen doordat zij dezelfde munt, de euro, gingen gebruiken, die symbool staat voor de eenheid van een continent dat lang verscheurd werd door oorlogen. Voor mij is dat het allerduidelijkste symbool voor de ommekeer waar het Verdrag van Rome toe heeft geleid. Met hun gemeenschappelijke munt hebben de Europeanen een model gecreëerd dat uniek is in de geschiedenis, namelijk een unie die gebaseerd is op een gemeenschappelijk verlangen van de volkeren die er deel van uitmaken.
Frans Andriessen, van 1981 tot 1985 commissaris voor concurrentiebeleid en van 1985 tot 1993 twee keer commissaris onder Jacques Delors, voor landbouw en voor buitenlandse betrekkingen en handel.
Frans Andriessen: Dit waren zonder twijfel de val van de Berlijnse Muur in 1989 en de perspectieven die dit opende voor de toekomst van de Europese integratie op continentale schaal, samen met de hereniging van Duitsland, het einde van het Warschaupact en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, al was de aanduiding "Europese Unie" toen nog niet formeel vastgesteld. Jammer genoeg was de voor de uitbreiding gekozen aanpak niet berekend op de omvang van de problemen. Er is vooral te veel nadruk gelegd op de uitbreiding en te weinig op de verdieping. Dat heeft ertoe geleid dat we in institutioneel opzicht tot op zekere hoogte in een soort impasse verkeren. Maar dat doet niets af aan het feit dat het om een historisch moment ging, niet alleen voor Europa en de Europese integratie, maar ook voor de rest van de wereld.
Wat hoopt u voor de Europese familie in de komende vijftig jaar?
Etienne Davignon: Wat ik ons voor de komende jaren toewens is dat de Europese landen vertrouwen blijven hebben en dat zij zich willen blijven inspannen voor de grondgedachte achter dit nu al vijftig jaar oude project, namelijk om samen in onderlinge solidariteit het lot in eigen hand te blijven nemen. We willen greep krijgen op onze toekomst en ons niet simpelweg laten leiden door de gebeurtenissen en het lot; als we daaraan vasthouden zullen we ook in staat zijn de thema's, dat wil zeggen de gebieden waarop we zullen samenwerken, te bepalen. Een algemeen gemeenschappelijk streven is belangrijk, specifieke doelstellingen alleen zijn niet voldoende. Dat algemene streven is: doorgaan met onderlinge samenwerking om invloed uit te oefenen op de wereld die de leiders aan hun opvolgers nalaten. Ons Europa is een gemeenschap van waarden, die haar diversiteit niet passief, maar actief aanvaardt. Samen streven wij naar een Europa dat tegelijkertijd op eenheid in verscheidenheid, economische vooruitgang en sociale rechtvaardigheid is gebaseerd. Een Europa dat de verdiensten van vijftig jaar solidariteit en uitbreiding bewaart en de samenwerking met zijn partners koestert.
Frans Andriessen: De wereld ziet er nu heel anders uit dan 30-40 jaar geleden! Ik heb de indruk dat de ontwikkelingen door de globalisering met de opkomst van nieuwe economieën in China, India en Latijns-Amerika en de verzwakte positie van de Verenigde Staten, in een stroomversnelling zijn geraakt. De wereld zal ook in de komende jaren sterk blijven veranderen, waardoor voorspellingen heel moeilijk worden. Maar ik geloof dat de wereldwijde problemen van klimaat, milieu, energie, hulpbronnen en water in de periode die voor ons ligt een overweldigende invloed zullen hebben, zodat zij misschien wel de uitdaging vormen die de EU nodig heeft om door te gaan met de integratie, net zoals het streven naar duurzame vrede in de eerste periode dat was. Het effect van deze enorme bedreigingen voor de mensheid zou kunnen dat wij samen met de rest van de wereld gemeenschappelijke oplossingen voor deze problemen gaan zoeken. Het is een unieke kans, als we maar bereid zijn om ons ervoor in te zetten. Europa is geen natuurlijke historische ontwikkeling. Het is een product van de wil. En als we echt willen, kunnen we het, mede dankzij de gewijzigde omstandigheden, nog beter doen, denk bijvoorbeeld aan de uitdaging om de wereld te redden voor de toekomstige generaties.
