De mannen en vrouwen die in 1957 de Europese Gemeenschap hebben opgericht, hadden grootse plannen. Maar zelfs zij konden niet bevroeden hoe Europa (en de wereld) er 50 jaar later uit zou zien. Wij hebben evenmin een idee wat de komende 50 jaar voor ons in petto hebben. Maar we weten wel dat we grote uitdagingen zullen moeten aangaan.
Mondialisering
Het is de taak van de EU om Europeanen goed te laten gedijen in een geglobaliseerde wereld. Dit betekent in de eerste plaats dat werkgelegenheid en groei veiliggesteld moeten worden. Daarnaast moet worden gewerkt aan de concurrentiepositie van de EU en de sociale voorzieningen. Om dit te bereiken zijn investeringen in hoogtechnologisch en wetenschappelijk onderzoek nodig. In het verleden werd globalisering gezien als een manier om zowel arme als rijke landen te laten profiteren van wereldwijde economische en financiële integratie. Nu blijkt echter dat er winnaars en verliezers zijn. Uit allerlei landen willen mensen naar de EU immigreren. Aangezien de binnengrenzen verdwenen zijn, zijn er gemeenschappelijke regels voor de buitengrenzen nodig. In de loop van de tijd zal de EU haar immigratiebeleid moeten aanpassen aan de vergrijzing en het mogelijke tekort aan arbeidskrachten.
Klimaatverandering
De opwarming van de aarde, die veroorzaakt wordt door broeikasgassen, wordt door regeringen en burgers in de EU gezien als een enorme bedreiging voor het milieu. De EU heeft hard gestreden voor internationale maatregelen hiertegen. Zij probeert de uitstoot van broeikasgassen binnen haar grenzen tegen 2012 terug te dringen, zoals afgesproken in het protocol van Kyoto. Daarna wil zij de uitstoot nog verder beperken, als onderdeel van een gezamenlijke internationale actie. Een deel van de oplossing is efficiënter energiegebruik en de productie van meer milieuvriendelijke, duurzame energie. De EU moet ook meer schone energie afnemen van betrouwbare buitenlandse bronnen wanneer haar eigen olie- en gasbronnen uitgeput raken. Om dit alles te bereiken, wil de EU dat duurzame energie uit bijvoorbeeld zon, wind en biomassa, een groter deel gaat uitmaken van de benodigde energie. Zij wil in 2020 tot 20% van de energieconsumptie besparen door efficiënter met energie om te gaan. Om de levering van energie, met name gas, uit het buitenland veilig te stellen, streeft de Unie naar stabiele betrekkingen met grote energieproducerende landen zoals Rusland.
Europa in de wereld
Hoe ver kan de EU nog uitgebreid worden? Sommige Europeanen maken zich zorgen over de gevolgen van toekomstige uitbreidingen. De EU zal haar grenzen moeten bepalen en zal dat doen met instemming van en in overleg met de EU-burgers. Hoe groter de Unie wordt, hoe groter haar verantwoordelijkheden zullen zijn. Dankzij de onderlinge eenheid die de voorbije 50 jaar is opgebouwd, is oorlog tussen EU-lidstaten op dit moment ondenkbaar. In een voortdurend veranderende, complexe en onstabiele wereld, zal het een taak van de EU zijn om vrede en stabiliteit te brengen, zelfs tot buiten haar grenzen. Om dit te bereiken zal zij vaker betrokken zijn bij conflictbeheersing en vredesmissies. Zij zal haar invloed doen gelden om de wereldhandel beter en eerlijker te laten verlopen. Overal waar dit nodig is, zal zij humanitaire en ontwikkelingshulp verlenen.
Democratie en deelname daaraan bevorderen
Om de uitdagingen in de komende 50 jaar aan te kunnen, heeft de Europese Unie betere wetgeving en een andere bestuursvorm nodig. Een eerste poging om hiertoe te komen strandde toen de bevolking van Frankrijk en Nederland in 2005 tegen de Europese Grondwet stemde. De EU-leiders erkenden dat de oorzaak hiervan voor een deel lag aan het feit dat de EU-burgers het gevoel hebben dat zij te weinig informatie over Europa krijgen en te weinig betrokken worden bij de besluitvorming. In reactie hierop zijn verschillende initiatieven gelanceerd om weer in contact met burgers te komen en hun meer inspraak te geven in het beleid. Dit zal ook gebeuren bij de hervorming van de Europese instellingen die de komende jaren nodig zal zijn, wil de EU in de 21e eeuw efficiënt blijven functioneren.
