Mężczyznom i kobietom, którzy w 1957 r. doprowadzili do powstania UE, przyświecała wspaniała idea. Jednak nawet oni nie byli w stanie przewidzieć jak Europa – i cały świat – będą wyglądały za 50 lat. Podobnie trudno jest przewidzieć, co przyniesie ze sobą kolejne pięćdziesięciolecie. Znane nam są jednak niektóre z ważniejszych wyzwań, którym będziemy musieli stawić czoła.
Wyzwania globalizacji
Rola UE będzie polegała na umożliwieniu Europejczykom wykorzystania szans, jakie niesie ze sobą globalizacja. Oznacza to przede wszystkim zapewnienie odpowiedniego poziomu zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, promowanie konkurencyjności gospodarczej przy równoczesnym doskonaleniu opieki społecznej. Decydujące znaczenie dla osiągnięcia tych celów mają unijne inwestycje w zaawansowane technologie i badania naukowe. Globalizację postrzegano niegdyś jako sposób na umożliwienie zarówno bogatym, jak i biednym krajom czerpania korzyści ze światowej integracji gospodarczej i finansowej. Dziś widzimy, że w procesie globalizacji są zwycięzcy, ale i przegrani. Presja związana ze zjawiskiem imigracji jest odczuwalna w całej Europie. Ponieważ zniesiono granice wewnętrzne, potrzebne są wspólne zasady zarządzania granicami zewnętrznymi. Z czasem UE będzie musiała przyjąć politykę imigracyjną, która uwzględni zjawisko starzenia się społeczeństwa oraz ewentualne braki siły roboczej w Unii.
Ocieplenie klimatu
Ocieplenie klimatu, wiążące się z emisją gazów cieplarnianych do atmosfery, postrzegane jest przez rządy państw UE oraz obywateli jako ogromne zagrożenie dla środowiska, ze względu na wzrost temperatury na świecie. UE podejmowała intensywne działania na skale międzynarodową, mające na celu przeciwdziałanie ociepleniu. W samej UE, zgodnie ze zobowiązaniami podjętymi na mocy Protokołu z Kioto, podejmuje się działania na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2012. UE zobowiązała się również do dalszej redukcji po roku 2012, w ramach skoordynowanego globalnego podejścia. Częściowym rozwiązaniem jest bardziej wydajne zużycie energii oraz zwiększenie w UE produkcji energii pochodzącej z mniej zanieczyszczających odnawialnych źródeł. Unii potrzebne są także zwiększone dostawy "czystej energii" z wiarygodnych źródeł zewnętrznych, ponieważ jej własne rezerwy ropy i gazu są na wyczerpaniu. By sprostać tym wyzwaniom UE promuje korzystanie z odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna, energia wiatru, czy biomasa, które w coraz większym stopniu będą pokrywać nasze zapotrzebowanie energetyczne. W ten sposób Unia zamierza doprowadzić do oszczędności zużycia energii rzędu 20% do roku 2020 poprzez jej bardziej wydajne wykorzystanie. Aby zagwarantować ciągłość dostaw spoza UE na przyszłość (w szczególności gazu ziemnego), Unia stara się nawiązać stabilne i długoterminowe kontakty z krajami dysponującymi dużymi zasobami surowców energetycznych, takimi jak Rosja.
Europa w świecie
Gdzie są granice rozszerzenia UE?Skutki przyszłych etapów rozszerzenia, stanowią dla wielu Europejczyków powód do niepokoju. UE będzie musiała zdefiniować swoje granice, a zrobi to z udziałem i za zgodą obywateli. Im większe będzie terytorium Unii, tym większa odpowiedzialność będzie na niej spoczywała. Wojna pomiędzy krajami członkowskimi UE jest dziś nie do pomyślenia, dzięki jedności nad której stworzeniem pracowano od 50 lat..W ciągle zmieniającym się, złożonym i niestabilnym świecie, zadaniem UE jest szerzenie pokoju i stabilizacji poza swoimi granicami. W tym celu Unia będzie bardziej angażować się w zapobieganie konfliktom i utrzymywanie pokoju;używać swojego wpływu dla ustanowienia lepszych i bardziej uczciwych zasad handlu światowegooraz – kiedy tylko zaistnieje taka potrzeba – nieść pomoc humanitarną i rozwojową.
Wspieranie demokracji i udziału obywateli w procesie decyzyjnym
By sprostać wyzwaniom, jakie niesie ze sobą nadchodzące pięćdziesięciolecie, potrzebne będą Unii udoskonalone instrumenty prawne i metody zarządzania. Nie są one jeszcze dostępne. Nie powiodła się pierwsza próba ich przyjęcia, kiedy to głosujący we Francji i Holandii odrzucili w 2005 r. projekt konstytucji UE. Przywódcy polityczni UE zdali sobie sprawę z tego, że przyczyną francuskiego i holenderskiego „nie” było niedoinformowanie obywateli na tematy związane z UE oraz poczucie wykluczenia z procesu podejmowania decyzji. W odpowiedzi na to podjęto szereg inicjatyw mających na celu ponowne podjęcie dialogu z obywatelami oraz zwiększenie ich udziału w procesie podejmowania decyzji w wymagających rozwiązania kwestiach politycznych, w tym reformy instytucjonalnej, która, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie UE w XXI wieku, musi zostać przeprowadzona w w ciągu najbliższych lat.
