Οι άνδρες και οι γυναίκες που ίδρυσαν την Ευρωπαϊκή Ένωση το 1957 υπήρξαν μεγάλοι οραματιστές. Ακόμα κι εκείνοι όμως δεν θα μπορούσαν να φανταστούν πώς θα ήταν η Ευρώπη – και ο κόσμος – 50 χρόνια μετά,όπως εξάλλου είναι δύσκολο να προβλέψουμε εμείς τι μας επιφυλάσσουν τα επόμενα 50 χρόνια. Ωστόσο, γνωρίζουμε καλά ορισμένες από τις μεγάλες πρ����κλήσεις που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε.
Αντιμετώπιση της παγκοσμιοποίησης
Ρόλος της ΕΕ είναι να βοηθά τους Ευρωπαίους να ευημερούν μέσα σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Αυτό σημαίνει, πρώτα και πάνω απ'όλα, εξασφάλιση της απασχόλησης και της ανάπτυξης και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, με παράλληλη βελτίωση της κοινωνικής πρoστασίας. Για την επίτευξη των στόχων αυτών, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να επενδύσει η ΕΕ στην υψηλή τεχνολογία και την επιστημονική έρευνα. Κάποτε πιστεύαμε ότι η παγκοσμιοποίηση θα βοηθούσε τόσο τις πλούσιες όσο και τις φτωχές χώρες να επωφεληθούν από την παγκόσμια οικονομική και χρηματοπιστωτική ολοκλήρωση. Σήμερα όμως βλέπουμε ότι η παγκοσμιοποίηση δημιουργεί νικητές και ηττημένους. Η ΕΕ θα δέχεται μεταναστευτικές πιέσεις από όλες τις πλευρές. Και δεδομένου ότι δεν υπάρχουν εσωτερικά σύνορα, χρειάζονται κοινοί κανόνες για τα εξωτερικά μας σύνορα. Συν τω χρόνω, η ΕΕ θα πρέπει να αναπροσαρμόσει τη μεταναστευτική της πολιτική ώστε να λάβει υπόψη της τη γήρανση του πληθυσμού και την έλλειψη εργατικού δυναμικού εντός των συνόρων της.
Υπερθέρμανση του πλανήτη
Η υπερθέρμανση του πλανήτη, σε συνδυασμό με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, θεωρείται τεράστια περιβαλλοντική απειλή από τις κυβερνήσεις και τους πολίτες της ΕΕ, καθώς η θερμοκρασία σημειώνει άνοδο σ'ολόκληρο τον κόσμο. Η ΕΕ έχει καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη λήψη διορθωτικών μέτρων σε διεθνές επίπεδο. Στο εσωτερικό της θεσπίζει μέτρα για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2012, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το πρωτόκολλο του Κυότο. Έχει δεσμευτεί δε για μεγαλύτερες μειώσεις μετά το 2012, στο πλαίσιο συντονισμένων προσπαθειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται εν μέρει με την αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας και την παραγωγή εντός της ΕΕ περισσότερων προϊόντων από αντιρρυπαντικές και ανανεώσιμες πηγές ενέργειες. Επιπλέον, η ΕΕ χρειάζεται μεγαλύτερες προμήθειες καθαρής ενέργειας από αξιόπιστες εξωτερικές πηγές, αφού τα αποθέματά της σε πετρέλαιο και αέριο έχουν εξαντληθεί. Για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις αυτές, προωθεί τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ο ήλιος, ο άνεμος και η βιομάζα, για να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές της ανάγκες και έχει θέσει ως στόχο την εξοικονόμηση μέχρι και 20% της κατανάλωσης ενέργειας έως το 2020 με αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας. Για να εξασφαλίσει τον μελλοντικό της εφοδιασμό από το εξωτερικό, και ιδίως τον εφοδιασμό της σε αέριο, η Ένωση επιδιώκει τη σύναψη μακροπρόθεσμων σχέσεων σταθερού εφοδιασμού με πλούσιες σε ενέργεια χώρες, όπως η Ρωσία.
Η Ευρώπη στον κόσμο
Πόσο περισσότερο μπορεί να διευρυνθεί η ΕΕ;Ο αντίκτυπος που μπορεί να έχουν τυχόν μελλοντικές διευρύνσεις αποτελεί πηγή ανησυχίας για αρκετούς Ευρωπαίους. Η ΕΕ θα χρειαστεί να προσδιορίσει τα όριά της και αυτό θα πρέπει να γίνει με την πλήρη συμμετοχή και συναίνεση των πολιτών της. Όσο μεγαλύτερη είναι η Ένωση τόσο μεγαλύτερες είναι και οι ευθύνες της. Ο πόλεμος ανάμεσα σε χώρες της ΕΕ είναι σήμερα αδιανόητος, χάρη στην ενότητα που έχει οικοδομηθεί μεταξύ τους τα τελευταία πενήντα χρόνια. Μέσα σ'έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο, πολύπλοκο και ασταθή κόσμο, η ΕΕ θα κληθεί να καταβάλει κάθε προσπάθεια για την επικράτηση της ειρήνης και της σταθερότητας και πέραν των συνόρων της. Για να επιτύχει το στόχο αυτό, θα χρειαστεί να συμμετέχει πιο ενεργά στην πρόληψη των συγκρούσεων και τη διατήρηση της ειρήνης,να ασκεί την επιρροή της για τη θέσπιση καλύτερων και δικαιότερων κανόνων διεξαγωγής του παγκόσμιου εμπορίου,καθώς και να συνεχίσει να παρέχει, όπου είναι αναγκαίο, την ανθρωπιστική και αναπτυξιακή της βοήθεια.
Ενθάρρυνση της δημοκρατίας και της συμμετοχής στα κοινά
Για ν' αντεπεξέλθει στις προκλήσεις των προσεχών 50 ετών, η ΕΕ θα χρειαστεί βελτιωμένα νομικά και διαχειριστικά μέσα. Τα μέσα αυτά δεν είναι ακόμη διαθέσιμα. Οι πρώτες προσπάθειες εφαρμογής τους σταμάτησαν, όταν οι ψηφοφόροι στη Γαλλία και την Ολλανδία απέρριψαν το σχέδιο συντάγματος της ΕΕ το 2005. Οι ιθύνοντες της ΕΕ παραδέχτηκαν ότι η αποτυχία αυτή οφείλεται εν μέρει στο ότι οι πολίτες της ΕΕ θεωρούν,αφενός, ότι δεν ενημερώνονται επαρκώς για την Ευρώπη και, αφετέρου, ότι είναι αποκλεισμένοι από τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να αναληφθούν αρκετές πρωτοβουλίες για να αποκατασταθούν οι δεσμοί με τους πολίτες και να τους δοθεί η ευκαιρία να συμμετέχουν πιο ενεργά σε μελλοντικά θέματα πολιτικής, όπως οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις που θα χρειαστούν μέσα στα επόμενα χρόνια για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία της ΕΕ τον 21ο αιώνα.
