Voor kinderen en jongeren van nu is de EU een vanzelfsprekende realiteit. Maar oudere Europeanen hebben meegemaakt hoe de EU inde voorbije 50 jaar geleidelijk tot stand is gekomen. Hoe zou u nu aan jonge Europeanen uitleggen hoe het was om te leven in een Europa met grenzen?
Toen het Verdrag van Rome in 1957 werd ondertekend, waren amper tien van de huidige 27 lidstaten democratieën. In de EU vinden we het normaal dat iedereen vrede, vrijheid en democratie nodig heeft om zich zelfstandig te kunnen ontwikkelen, zonder discriminatie en onverdraagzaamheid. Daarnaast zijn een bloeiende economie en een goed functionerende welvaartsstaat noodzakelijk om iedereen gelijke kansen te bieden. Wanneer deze voorwaarden niet vervuld zijn, ziet het dagelijks leven er helemaal anders uit.
Als we het Europa van vandaag vergelijken met dat van 50 jaar geleden, zit het verschil hem niet enkel in de grenzen en de ermee samenhangende beperkingen. Het gaat ook om de vrijheid om te denken, lezen en zeggen wat je wil of om te gaan en staan waar je wil. Het gaat ook om beroepskansen en de toegang tot cultuur en kennis. De EU heeft veel beperkingen opgeheven en geeft jongeren meer kansen dan vroegere generaties konden of mochten krijgen.
Jongeren moeten het verleden van Europa kennen en beseffen hoeveel de EU heeft bijgedragen om het heden beter te maken, maar de EU moet haar burgers ook bewijzen dat zij nog altijd noodzakelijk is. De voorbije jaren zijn er veel dingen in Europa ten goede veranderd, maar we mogen niet op onze lauweren rusten. De wereld verandert tegenwoordig snel en er komen voortdurend nieuwe uitdagingen. De jongeren van nu zijn de leiders van morgen en ze hebben instellingen en structuren als de EU nodig om die nieuwe uitdagingen aan te gaan: mondialisering, klimaatverandering, veiligheid, opkomst van extremisme.
In de loop van de voorbije 50 jaar hebben de lidstaten sommige bevoegdheden moeten afstaan aan de EU, soms met tegenzin. Daarbij lijken er vaak wrijvingen te zijn tussen voorstanders van "meer Europa" en "minder Europa". Waar ligt volgens u het evenwicht op dit gebied in Europa?
Je moet een onderscheid maken tussen formele en reële soevereiniteit. Of we dat nu graag hebben of niet, de soevereiniteit van de lidstaten is dikwijls een illusie. Kapitaalmarkten, terrorisme, criminaliteit en consumentenbescherming zijn van nature transnationale, werldomvattende fenomenen. Op deze gebieden zijn afzonderlijke landen niet in staat hun formele bevoegdheden te laten gelden.
Zelfs Duitsland, het grootste land van de EU, telt slechts 1,3% van de wereldbevolking. En het BBP van Frankrijk is lager dan de sommen die op de financiële markten op één dag worden verhandeld.
Daarom is het opgeven van een deel van de formele nationale soevereiniteit de beste manier om de eigen burgers en consumenten te beschermen. Want door bevoegdheden te delen op Europees niveau, kan de EU reële soevereiniteit winnen. Het gaat dus helemaal niet om het opgeven van soevereiniteit, maar om het samenwerken met elkaar om reële soevereiniteit te bereiken.
Een goed voorbeeld van een som die groter is dan de delen, is de euro. Uit de ervaring blijkt duidelijk dat de euro ons beschermt tegen de wispelturigheid van de financiële markt. Daardoor is de economie van de eurozone beter bestand tegen schokken van buitenaf. Nog niet zo lang geleden waren de diverse munteenheden kwetsbaar voor speculatie, waardoor velen in armoede en werkloosheid verzeild raakten. De landen van de eurozone hebben een deel van hun bevoegdheden afgestaan, maar dat dat heeft hun veel voordelen gebracht, zoals macroeconomische stabiliteit en lage en stabiele rentevoeten, die goed zijn voor de economische ontwikkeling op lange termijn.
(uittreksels uit een interview met European Economy News
)
